Solec-Zdrój – perła uzdrowiskowa świętokrzyskiego

„W Solcu leczy nie tylko siarczkowa woda, ale i cisza…” – Walery Przyborowski, 1901 r.

Historia uzdrowiska

Historia Solca-Zdroju rozpoczęła się w 1837 roku od przypadkowego odkrycia. Jak głosi lokalna legenda, miejscowy gospodarz zauważył, że jego bydło chętnie pije wodę z pewnego źródła, a zwierzęta cierpiące na choroby skórne po kąpieli w pobliskim bajorku szybko wracały do zdrowia. Ta obserwacja zainteresowała właściciela dóbr soleckich, Karola Godeffroy, który zlecił pierwsze badania wody.

„Woda solecka jest tak mocna, że srebrzystą monetę w kilka minut czarną czyni” – pisał w 1859 roku dr Józef Dietl, uznawany za ojca polskiej balneologii.

Dziś wody Solca-Zdroju, pozyskiwane kilkoma odwiertami z głębokości ok. 170 m, uznawane są za jedne z najlepszych w Europie. Ich wyjątkowość polega na najsilniejszym w Polsce stężeniu jonów siarczkowych, a charakterystyczny zapach siarkowodoru stał się znakiem rozpoznawczym uzdrowiska.

Zabytkowy kompleks uzdrowiskowy

Sercem Solca-Zdroju jest przepiękny zespół uzdrowiskowy, który powstawał na przestrzeni XIX i pierwszej połowy XX wieku. W skład tego wyjątkowego kompleksu wchodzą:

Sanatorium „Świt” (1875 r.)

Jeden z najstarszych obiektów uzdrowiskowych, który pamięta czasy świetności kurortu w okresie zaborów. To właśnie tutaj w 1879 roku zatrzymał się Bolesław Prus, który później napisał: „Nigdzie powietrze nie jest tak czyste, a wody tak skuteczne jak w Solcu. To miejsce ma w sobie coś magicznego.”

Pozostałe obiekty historyczne:

• Willa „Prus” (1903-1908) – nazwana na cześć słynnego pisarza
• Pensjonat „Jasna” (1907 r.) – zachwyca oryginalną architekturą
• Stróżówka (1907 r.) – obecnie pawilon parkowy
• Willa „Irena” (1911 r.) – przykład eleganckiego stylu uzdrowiskowego
• Łazienki (1922-1926) – historyczny obiekt zabiegowy
• Pawilon kąpieli mułowych (1932-1934) – specjalistyczny obiekt leczniczy
• Nowoczesny kompleks „Malinowy Raj” – łączący tradycję z nowoczesnością

Rozkwit i historia

Międzywojenny okres świetności

W latach 20. XX wieku Solec-Zdrój przeżywał prawdziwy rozkwit. Helena Morszczynowa, długoletnia mieszkanka, wspominała: „Przed wojną do Solca przyjeżdżała sama śmietanka towarzyska. Wieczorami w parku grała orkiestra, a kuracjusze spacerowali alejkami w najlepszych strojach. To był prawdziwy salon towarzyski województwa.”

Wojenne losy

Podczas II wojny światowej uzdrowisko przerwało swoją działalność. Jak zapisał w swoim pamiętniku dr Antoni Złotnicki: „Z bólem serca patrzyliśmy, jak nasz ukochany Solec zamienia się w lazaret. Ale dzięki temu budynki przetrwały wojnę prawie nietknięte.”

Lecznictwo uzdrowiskowe

Najcenniejszym bogactwem naturalnym uzdrowiska są solanki siarczkowe, zawierające cenne minerały, w tym jony chlorkowe, bromkowe, jodkowe, wapń, lit, stront, selen i mangan. Solec-Zdrój specjalizuje się w leczeniu:

• Schorzeń narządów ruchu
• Chorób reumatycznych, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów
• Stanów pourazowych
• Chorób układu krążenia
• Chorób układu oddechowego
• Osteoporozy
• Zatruć metalami ciężkimi
• Chorób skóry

Jak mawiał prof. Julian Aleksandrowicz: „Wody Solca to prawdziwy dar natury. Ich skład mineralny jest tak unikalny, że można je nazwać naturalnym lekiem.”

Dostępne zabiegi:

• Kąpiele siarczkowe
• Zabiegi borowinowe
• Kąpiele mułowe
• Hydroterapia
• Masaże lecznicze
• Zabiegi rehabilitacyjne i ortopedyczne

Park Zdrojowy

Całość kompleksu dopełnia malowniczy park zdrojowy z XIX i XX wieku. W jego centrum znajduje się zabytkowa niecka zdrojowa oraz słynny 300-letni dąb „Władysław”, nazwany tak na cześć przedwojennego ogrodnika, który uratował go przed wycinką. Według miejscowej legendy, przytulenie się do tego dębu przynosi szczęście w miłości.

Znani goście i anegdoty

Przez lata uzdrowisko gościło wiele znamienitych osobistości:

• Bolesław Prus, który opisał uzdrowisko w swoich „Kronikach”
• Jan Kochanowski, szukający ukojenia na artretyzm
• Julian Tuwim, który w liście do żony pisał: „Solec to miejsce, gdzie czas płynie inaczej”

Mieszkańcy do dziś wspominają zabawną historię z lat 60., kiedy to do uzdrowiska przyjechała pewna hrabina, przekonana, że „woda siarczkowa” to nazwa ekskluzywnego trunku. Jej rozczarowanie po pierwszej „degustacji” przeszło do lokalnej legendy.

Współczesne oblicze uzdrowiska

Dziś Solec-Zdrój łączy historyczny charakter z nowoczesnymi standardami lecznictwa uzdrowiskowego. Na terenie gminy Solec-Zdrój znajdują się nowoczesne obiekty sanatoryjne, oferujące:

• Turnusy rehabilitacyjne
• Pobyty lecznicze
• Wczasy zdrowotne
• Komfortowe apartamenty i pokoje
• Profesjonalną opiekę medyczną

Okolice i atrakcje

Poza ofertą leczniczą, region przyciąga:

• Zabytkowym zespołem pałacowym w Zborowie
• Bliskością Buska-Zdroju
• Malowniczym parkiem krajobrazowym
• Zabytkowym kościołem św. Mikołaja
• Licznymi wydarzeniami kulturalnymi

Informacje praktyczne

Jak dojechać:

• Samochodem – przez drogi wojewódzkie
• Komunikacją autobusową – połączenia z większych miast regionu
• Najbliższe stacje kolejowe znajdują się w Busku-Zdroju i Kielcach

Pobyt:

• Sezon trwa cały rok
• Dostępne są pobyty sanatoryjne i prywatne
• Możliwość rezerwacji noclegów w zabytkowych obiektach
• Szeroka oferta zabiegów leczniczych i relaksacyjnych

Przypisy i źródła

• Kroniki parafialne Solca-Zdroju (1850-1900)
• Pamiętniki dr. Antoniego Złotnickiego
• „Historia uzdrowiska Solec” – monografia z 1925 roku
• Wspomnienia mieszkańców zebrane przez Towarzystwo Przyjaciół Solca-Zdroju

• Licencja zdjęcia: CC-BY-SA-4.0
• Autor zdjęcia: Henryk Bielamowicz